|
|
|
 |
|
AKCİĞER KANSERİ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Akciğer Kanseri: Kanserler genellikle ilk ortaya çıktığı dokuya göre adlandırılır. Akciğer kanseri ilk önce akciğerde başlar. Küçük hücreli akciğer kanseri akciğer dokularında kanser (habis, kötü huylu) hücrelerinin bulunduğu bir hastalıktır. Akciğerler göğüs boşluğumuzun büyük kısmını dolduran koni şeklinde, süngerimsi yapıda bir çift organdır (Şekil 1). Akciğerlerin başlıca görevi, vücut hücrelerinin artık maddesi olan karbondioksiti vücuttan atmak ve yaşam için temel gereksinim olan oksijeni vücuda almaktır. Akciğerler başlıca “bronş” denen hava içeren tüplerden, “alveol” denen hava keseciklerinden, kan ve akkan (lenf sıvısı) damarlarından oluşmuştur. Hücrelerin mikroskop altındaki görüntülerine dayanarak başlıca iki tip akciğer kanseri vardır: küçük hücreli akciğer kanseri ve küçük hücreli olmayan akciğer kanseri.
|
Akciğer Kanseri Ne Kadar Sıklıkta Ortaya Çıkar?
Akciğer kanseri günümüzde bir salgın hastalıktır ve erkeklerde, tüm dünyada en çok öldüren kanser türüdür. Kardiovasküler hastalıklardan sonra ölüm nedenleri arasında 2. sırada yer almaktadır. ABD’de 1987’den beri kadınlarda da birinci öldürücü kanserdir. 1996 yılında ABD’de 64,000 kadın akciğer kanserinden, 44,000 kadın meme kanserinden ölmüştür. ABD’de akciğer kanseri olgularındaki 1990’lardaki artış, kadınlarda 1960’lardan sonra ortaya çıkan sigara içme alışkanlığındaki hızlı artışa bağlıdır. Kadın akciğer kanserlerindeki artışın ABD’de en azından 2010 yılına kadar devam edeceği, belki bu tarihten sonra artışın durabileceği tahmin edilmektedir. ABD dışındaki gelişmiş ülkelerde de hızla birinci neden olmaktadır. Tüm dünya ortalamasına baktığımızda erkeklerde birinci, kadınlarda meme kanserinden sonra ikinci sıradadır. Dünya Sağlık Örgütü 1985 yılında gelişmekte olan ülkelerde 300,000 kadının sigaraya bağlı hastalıklardan öldüğünü, bunun %21.1’inin akciğer kanserine bağlı olduğunu bildirmiştir.
|
Ülkemizde resmi rakamlara göre her yıl 20,000-25,000 yeni akciğer kanseri hastası ortaya çıkmakta ve bu rakamın 30,000-40,000 kadar ulaşabileceği düşünülmektedir. Çünkü ülkemizde güvenilir sağlık istatistikleri yoktur. Ülkemizde akciğer kanserlerinin çoğu erkeklerde görülmektedir. Kadın: erkek oranı 1: 7-8 civarındadır. Ancak 1980’lerden sonra ülkemizde de kadınlardaki artan sigara tiryakiliği bu oranı en geç 5-10 yıl içinde kadınlar lehine belirgin şekilde etkileyecektir. Sağlık Bakanlığı verilerine göre 1983-1989 yılları arasında ülkemizde kanser sıklığı 32/100.000'dir. Bunun %26’lık bölümünü ilk sıradaki akciğer kanseri oluşturmaktadır. 1991-1992 verilerine göre solunum sistemi kanserlerinin oranı, tüm kanserler içinde %43’tür. Yine aynı verilere göre yapılan tahminlerde, gerçek kanser sıklığı 120-130/100.000 olmalıdır. Akciğer kanserinin bölgelere göre dağılımına bakılınca sırayla Ege Bölgesi %39.5, Marmara Bölgesi %26.9, Doğu Anadolu Bölgesi %26.1, Güneydoğu Anadolu Bölgesi %18.2, Akdeniz Bölgesi %18.1, İç Anadolu Bölgesi %16.6 oranındadır.
|
Akciğer kanserinin belirti ve bulguları:
1- Bitmek bilmeyen ve zamanla daha kötüye giden bir öksürük
2- Kalıcı göğüs ağrısı
3- Kan tükürmek
4- Nefes darlığı
5- Hırıltılı nefes alıp-vermek.
6- Sık sık zatürre veya bronşit olması ve geçmemesi
7- Boyun ve yüzde şişkinlik
8- İştahsızlık ve kilo kaybı
9- Yorgunluk
|
Bu bulgular akciğer kanserinden veya daha az ciddi durumlardan kaynaklanabilir.Bulguların bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.
|
Cerrahi (kanseri alıp çıkartmak) Radyasyon (ışın) tedavisi (yüksek-doz x-ışınları veya diğer yüksek-enerjili ışınlar kullanarak kanser hücrelerinin öldürülmesi) Kemoterapi (kanser hücrelerini öldürmek üzere ilaçlar kullanılmasi) Ayrıca, küçük hücreli akciğer kanserinin tedavisinde etkili yeni tedaviler olup olmadigini arastiran klinik araştırmalar vardır.
|
Cerrahi, kanser sadece bir akciğer ve en fazla yakınındaki lenf bezlerine yayılmış durumda ise kullanilabilir. Küçük hücreli akciğer kanseri genellikle sadece bir akciğerde bulunmadığından cerrahi nadiren kullanilabilmektedir. Ancak cerrahi bazen hastada kesin olarak hangi kanserin bulundugunu anlamak için de kullanilabilmektedir. Eğer cerrahi yapılırsa doktor şu operasyonlardan birini yapacaktır: Sadece küçük bir akciger kismini çikaran kama tarzi kesiler (wedge rezeksiyon). Lobektomi ameliyatinda akcigerin bir lobunun tamami çikarilir. Pnömonektomi denilen ameliyatlarda bir akcigerin tamami çikarilir. Cerrahi sırasında doktor kanser olduğunu gördügü lenf bezelerini de çikarabilir.
|
Radyasyon tedavisinde kanser hücrelerini öldürmek ve tümörü küçültmek için x-isinlari veya diger yüksek-enerjili isinlar kullanilir. Küçük hücreli akciger kanserinde genellikle vücut disindaki bir cihaz araciligiyla yapilir (distan isin tedavisi). Bu tedavi hem akcigerlerdeki hem de vücudun diger yerlerine yayilan kanser hücrelerini öldürmek için kullanilir. Isin tedavisi beyinde kanser gelismesini önlemek için de kullanilabilir. Buna koruyucu beyin isinlamasi denir. Bu koruyucu beyin isinlamasi beyin fonksiyonlarini etkileyebileceginden doktor hastaya böyle bir tedaviye karar vermesi için yardim edebilir. Isin tedavisi tek basina, cerrahi ile ve/veya kemoterapi ile birlikte kullanilabilmektedir.
|
Kemoterapi küçük hücreli akciger kanserinin tüm evrelerinde ençok kullanilan tedavi yöntemidir. Kemoterapi haplar seklinde veya igne araciligiyla damar veya kaslara verilerek de uygulanabilir. Kemoterapi bir sistemik tedavi olarak da bilinir, çünkü verilen ilaç kan dolasimina girerek tüm vücudu dolasir ve akcigerler disindaki örnegin beyindeki kanser hücrelerini de öldürebilir.
|
|
|
|
|
|
|
|
